Overwerk
Overwerk is in principe het verrichten van werkzaamheden buiten de reguliere werktijden en contracturen. Bepalingen over overwerk kunnen in de arbeidsovereenkomst en/of een eventueel van toepassing zijnde CAO of personeelsreglement zijn opgenomen. Overwerk kan echter ook door de werkgever worden opgedragen zonder dat hierover iets in de arbeidsovereenkomst of een andere regeling is bepaald. Discussies over overwerk kunnen vervelend zijn voor zowel de werknemer als de werkgever, zeker wanneer de werknemer aanspraak maakt op een overwerkvergoeding of ‘tijd-voor-tijd’- compensatie over een langere periode. Het is dan zaak om snel een oplossing te bereiken. Hebt u hierover, als werkgever of als werknemer, vragen? Neemt u dan contact op met de advocaten van advocaat-arbeidsrecht. Zij helpen u graag verder.
Geen wettelijke definitie van overwerk
Het begrip ‘overwerk’ kent geen wettelijke definitie. Wel bestaat over dit onderwerp redelijk wat rechtspraak. Daarom is het belangrijk om steeds te bekijken of er in een arbeidsrelatie specifieke (niet-wettelijke) regels gelden voor overwerk en/of op andere tijden gewerkte uren. Soms kan het bijvoorbeeld erop lijken dat sprake is van overwerk, maar is dat niet het geval.
Er kunnen namelijk nog andere mogelijkheden zijn. Denk bijvoorbeeld aan de volgende begrippen: meeruren, verschoven uren, consignatiedienst of beschikbaarheidsdienst, ploegendienst, onregelmatige tijden. In deze gevallen wordt buiten de normale uren gewerkt, maar hoeft er geen sprake te zijn van overwerk.
Aandachtspunten
Enkele aspecten waarmee werkgevers en werknemers in ieder geval rekening dienen te houden, zetten wij hierbij alvast op een rij. Houdt u er rekening mee dat dit geen volledige opsomming is:
- Bekijk altijd eerst of er specifieke regeling(en) zijn over overwerk, bijvoorbeeld in een (eventuele) CAO, een personeelsreglement of een huishoudelijk reglement.
- Indien in de arbeidsovereenkomst of in een eventueel van toepassing zijnde CAO niets over overwerk is geregeld, moet een afweging plaatsvinden tussen het belang van de werkgever bij het overwerk en de belangen c.q. eventuele bezwaren van de werknemer. Een opdracht tot het verrichten van overwerk kan gelet op het bedrijfsbelang, ondanks steekhoudende bezwaren van de werknemer, als een redelijke opdracht worden beschouwd. Het weigeren hieraan gevolg te geven, kan voor de werkgever aanleiding zijn tot een waarschuwing of andere disciplinaire maatregelen, waarbij onder omstandigheden ook ontslag mogelijk kan zijn. Het niet verrichten van overwerk is dus lang niet altijd aan te merken als ‘werkweigering’.
- Voor overwerkvergoeding is slechts plaats indien ten minste komt vast te staan dat het overwerk door de werkgever is opgedragen of dat hij daarmee heeft ingestemd. Een medewerker die uit zichzelf regelmatig wat langer doorwerkt, zonder dat hij daartoe opdracht heeft gekregen, verricht dus niet automatisch (vaker niet dan wel) overwerk. Werkt een medewerker echter structureel langer dan in zijn arbeidsovereenkomst staat en wordt dit eigenlijk ook van hem verwacht, dan kan eerder sprake zijn van overwerk.
- Bij functies met een hogere inschaling komt het vaak voor dat er geen vergoeding voor overwerk wordt geboden of dat wordt afgesproken dat de vergoeding voor (eventueel) overwerk geacht wordt te zijn inbegrepen in het salaris.
- Indien de werknemer per uur betaald krijgt, heeft hij, afgezien van specifieke regelingen, over de overwerkuren in ieder geval aanspraak op het normale loon.
- Het kan voorkomen dat van een werknemer min of meer stilzwijgend wordt verwacht dat hij extra uren werkt, terwijl dit formeel niet wordt opgedragen. In dergelijke gevallen kan het gebeuren dat het overwerk toch geacht wordt door de werkgever te zijn opgedragen.
- Indien een werknemer structureel overwerkt, kan dit reden zijn om het aantal contracturen te verhogen. Hiervoor zijn in de wet bepaalde normen opgenomen. De werkgever hoeft het contract niet te verhogen als het overwerk tijdelijk was en hij dat kan bewijzen.